Is trainen met de E-collar een methode?
Joachim: Nee, de E-collar is geen methode! Het is een trainings-hulpmiddel zoals een lijn, slipketting en een clicker. De E-collar kan worden gebruikt om conventioneel aangeleerde commando’s te bekrachtigen of om zeer onwenselijk gedrag aversief te corrigeren. Je moet het zo zien, stel dat je hond de Zit-fluit goed heeft aangeleerd maar dit signaal continu negeert in een voor de hond verleidelijke situatie. Wat doe je dan? De meesten proberen dit op wat voor manier dan ook fysiek te corrigeren. Ik heb er voor gekozen om als correctiemiddel de E-collar in te zetten waar anderen naar hun hond rennen of met lange lijnen in de weer gaan om Terror eens even ‘de waarheid te vertellen’.
Mijn hond negeert inderdaad weleens commando’s zoals Komen op bevel en reageert niet altijd solide op de Zit-fluit. Als ik een E-collar aanschaf kan ik hem hiermee dus corrigeren in het veld als de weigering weer optreedt?
Joachim: Nee! Doe dit nooit! Voor je het weet rent je hond in paniek naar de horizon of durft geen stap meer te zetten. Ga nooit zonder de juiste voorbereiding het veld in met een E-collar om de hond zijn nek. Voor je het weet ruïneer je de hond en sla je de plank vreselijk mis. Het probleem waarvoor je de E-collar ging inzetten is verworden tot een escalatie van nieuwe problemen die misschien niet meer weg te trainen zijn. De E-collar is heel gemakkelijk te bedienen, met een druk op de knop geef je binnen een fractie van een seconde een correctie maar hierin schuilt ook het gevaar. Als je als trainer of voorjager gemakkelijk aangebrand raakt en ongeduldig van aard bent, kan het snel escaleren en tot zeer ongewenste resultaten leiden.
Maar mijn hond weet precies wat het commando betekent, dan is het toch logisch voor hem als ik na de weigering van het commando de correctie geef?
Joachim: Dit is de meest voorkomende klassieke denkfout die men maakt! Een hond die gewend is geraakt aan het kunnen negeren van een bepaald commando verwacht helemaal niet dat je hem nu ineens voor deze weigering kunt bestraffen. Laat staan dat hij begrijpt dat je hem deze correctie op afstand geeft, dit kon je voorheen toch ook niet? De kans dat de hond het gaat associëren met zaken die er niets mee te maken hebben is in deze situatie zeer groot. Een hond dient eerst door een conditioneringsprogramma geloodst te worden. Ga dus nooit in het veld lopen rommelen. Hierdoor kunnen grote problemen ontstaan zoals het niet meer durven te vertrekken van je zijde en een algemene onzekere houding tijdens de training. Dit heeft al menig hond de kop gekost en is de voornaamste oorzaak dat de E-collar door velen als een onding wordt gezien. Deze uitwassen van verkeerd gebruik dien je te voorkomen. Ik merk hierbij op dat er ook veel honden zijn die gedrukt, onzeker en met gebrek aan initiatief kampen, die nog nooit in de buurt van een E-collar zijn geweest. Dat is te wijten aan een onduidelijk trainingsprogramma waardoor de hond niet begrijpt wat er van hem verlangd wordt. Als dit dan ook nog gepaard gaat met fysieke correcties die de hond niet kan begrijpen, zorgt dit voor een neerwaartse spiraal in de training.
Welke stappen raad jij de trainer of voorjager dan aan om niet op de verkeerde manier te beginnen met een E-collar?
Joachim: Ga naar een deskundig iemand die je kan helpen in hoe je een E-collar op de juiste manier moet gebruiken. Kijk met wat voor houding zijn honden werken. Ze moeten vrolijk en passievol zijn. Train een keer mee met je hond, leg uit tegen welke problemen je aanloopt in de training en realiseer je dat het tijd gaat kosten om je te bekwamen als je voor de E-collar kiest. Snel een probleem oplossen omdat de wedstrijden voor de deur staan is ongepast en niet eerlijk naar de hond. Het is een vereiste om te leren door de ogen van de hond naar de wereld te kijken om effectief te kunnen trainen en repareren. Volg workshops en verzamel zoveel mogelijk informatie. Ga met een open mind gesprekken aan met mensen die ervaring hebben met de E-collar, er komen er gelukkig steeds meer die weten waarover ze het hebben. Dat neemt niet weg dat ondeskundig gebruik nog steeds een issue is. Dat is geen E-collar probleem maar een verkeerde benadering.
Niet gaan pionieren als de juiste kennis elders te verkrijgen is. Gebruik de hond niet om het wiel opnieuw uit te gaan vinden.
Je hebt het over conditioneren en dat je de E-collar niet moet introduceren in het veld, hoe zit dat?
Joachim: Laten we daarvoor een jaar of 30 terug in de tijd gaan. We hadden toen nog de elektronische banden van Teletac. Deze hadden dan weliswaar 5 standen, echter stand 1 was al knoerthard. Behalve dat ze gemakkelijk defect raakten, waren het grote, lompe blokken om de hals van de hond. Ze hadden ook de makke dat de correctie vertraagd doorkwam waardoor je er niet goed mee kon timen. In die dagen greep men naar de Teletac zonder een duidelijke introductie voor de hond. Men deed de band in het veld om zijn nek en wachtte tot Terror nog één keer zijn middelpoot opstak. Vervolgens kreeg hij het volle pond om daarna te vluchten onder de auto, in paniek naar de horizon te vertrekken of de rest van de dag niet meer te willen apporteren. Of misschien wel nooit meer als hij die koelkast om zijn nek had. Aan dit soort ondoordacht gebruik heeft de E-collar onterecht zijn slechte naam te danken. Een hond die niet goed wordt begeleid en zijn eerste correctie in het veld krijgt, kan gemakkelijk denken dat de prikkel uit zijn omgeving komt of van de plek waar hij op dat moment is in het veld. Vluchten of naar de auto rennen of geen stap meer durven verzetten, zijn dan logische reacties om te proberen de druk te stoppen. E-collar conditioneren in een prikkelarme omgeving is de juiste wijze. Hoe dit precies werkt moet je gezien hebben. Als je weet hoe je het moet aanpakken valt bij de meesten het kwartje heel snel. Een hond kan men enkel conditioneren op reeds perfect geleerde commando’s. Als de hond niet weet wat Zit en Hier betekent, kun je hem hierop ook niet conditioneren. Onthoud, met een E-collar kunnen we een hond niets leren, enkel bekrachtigen wat met een beloningsmethodiek is aangeleerd! Als ik een hond in de tuin op Zit en Hier conditioneer heb ik hiervoor gemiddeld 6 a 10 trainingssessies nodig die dagelijks plaatsvinden. Inclusief de fluitcommando’s als de hond deze al heeft geleerd. Sessies zijn niet langer dan 10 maximaal 15 minuten. Na deze conditionering brengen we het geleerde geleidelijk buiten de tuin tijdens wandelingen en vervolgens hevelen we over naar het veld. Denk niet dat we honden in het veld continu moeten corrigeren, het tegendeel is waar. Nauwelijks!
Waarom zeg jij vaak dat je een E-collar correctie eerlijker vindt dan een fysieke correctie?
Joachim: Eerst moet er exact bepaald worden waarvoor je de E-collar gaat gebruiken en wat de doelen zijn die je stelt met de hond. Laten we zeggen dat er besloten is de hond op te leiden voor dirigeerwerk teneinde A en MAP A diploma’s te kunnen behalen. Allereerst zul je ervoor moeten zorgen dat er een uitgekiend trainingsprogramma gevolgd wordt. Het juiste programma zorgt ervoor dat we de hond goed opleiden, stap voor stap, dat heeft niets met corrigeren te maken. Desondanks kunnen we niet altijd voorkomen dat een hond in een verleidelijke situatie weleens weigert te luisteren. Daarvoor is de jachthondentraining op hoog niveau simpelweg te complex. Als essentiële commando’s geweigerd worden en men besluit hiervoor te corrigeren, rijst meteen de vraag: Hoe en wat voor correctie dan? Ik kies er voor dit met een E-collar te doen en met een goede reden. Zodra de weigering optreedt, kan ik direct en binnen een seconde corrigeren. Een hond die goed geconditioneerd is heeft geleerd wat er op dat moment van hem verlangd wordt en weet de correctie uit te schakelen door de juiste reactie te geven. Dit is veel effectiever en eerlijker naar de hond dan dat u eerst 100 m naar hem toe moet om fysiek te straffen. Het momentum van de straf - in relatie tot de weigering - is weg als u er naar toe moet. Daarom geeft dit ook meestal niet het gewenste stabiele rendement. Sterker nog, een fysieke aanpak gaat vaak gepaard met frustratie en irritatie van de trainer of voorjager en voor je het weet loopt de hond niet lekker meer en blijft het weigeren van bepaalde commando’s in stand. Dit komt de training van de jachthond en zijn voorjager niet ten goede. Als je veelvuldig naar je hond toe moet rennen om deze bij elke weigering te corrigeren, is er iets niet goed. Sommige voorjagers en trainers blijven dit tot in den treure doen op weg naar hun A en MAP A diploma’s. Vele honden bezwijken onder deze